Πώς μπορεί ένας άσωτος γιος να μετανοήσει;

 

Ας αναρωτηθούμε πρώτα ποιοι είναι οι ρόλοι και οι σχέσεις των γονιών και των παιδιών στην παρούσα περίοδο. Λίγο έως πολύ τίποτα ξεκάθαρο και συγκεκριμένο. Όπως ακριβώς ο άνθρωπος αρέσκεται να συγχέει τα όρια και κάθε ξεκάθαρη τάξη που ο Θεός έχει καθορίσει –όχι χωρίς επώδυνες συνέπειες-, έτσι και στις σχέσεις γονιών-παιδιών.

Επειδή δουλεύω με μαθητές όλων των ηλικιών, συνεπώς συναλλάσσομαι και με γονείς, θα σας πω ότι σχεδόν όλοι, μικροί και μεγάλοι, συμβιώνουν σε μια χαρούμενη σύγχυση, σε μια ασυνέπεια και χαλαρότητα, χωρίς όρια και ξεκάθαρους κανόνες. Γεγονός που οδηγεί συχνά τη «χαρούμενη σύγχυση» σε πικρές συγκρούσεις. Ανά πάσα στιγμή ο γονιός γίνεται παιδί και το παιδί γονιός. Ανάλογα με το πώς βολεύει τους μεν και τους δε, καταστρατηγείται η εξουσία και το κύρος των γονιών από παιδιά που θέλουν να κάνουν τα αφεντικά στο σπίτι, είτε γιατί οι γονείς δεν κατανοούν τις συνέπειες είτε γιατί βολεύονται και οι ίδιοι να γίνονται παιδιά, να δέχονται εντολές, να  θεωρούνται τα «φιλαράκια» τους. Έως ότου τα ασαφή όρια κουράσουν και τους μεν και τους δε και αρχίσουν να φαίνονται σοβαρά προβλήματα. Γιατί ένα παιδί δεν θέλει να είναι πάντα «γονιός» και να έχει την ευθύνη, ούτε μπορεί να διαχειριστεί μια τέτοια κατάσταση, ακόμη κι αν συμβεί να είναι νέος ενήλικας που συμβιώνει με τους γονείς του. Επίσης, ούτε ο γονιός αποδέχεται ολοκληρωτικά το καράβι του σπιτιού να διοικείται από άπειρους ναύτες.

Στην ιστορία του άσωτου γιου έχουμε κάτι που η σημερινή εποχή δεν θα μπορούσε ποτέ να κατανοήσει και να δεχτεί. Ωστόσο, θεωρώ ότι είναι κομβικής σημασίας στην τροπή της ιστορίας. Τα ξεκάθαρα όρια. Δηλαδή, ποιος κάνει τι μέσα στο σπίτι. Ποιος έχει τον τελικό έλεγχο και την ευθύνη. Έως πού επιτρέπονται κάποια πράγματα και από ποιο σημείο και μετά κάποιος έχει ξεπεράσει τα όρια και συνεπώς  έχει ακυρώσει τη θεϊκά διατεταγμένη τάξη. Το θέμα δεν αφορά απλά στην αποτροπή συγκεκριμένων αμαρτωλών συμπεριφορών. Το θέμα αφορά ποιος έχει την ευθύνη να ορίσει πώς θα διοικηθεί γενικότερα το σπίτι, με γνώμονα την προκοπή και την ψυχική, σωματική και πνευματική ευημερία των μελών του.

Λοιπόν, πώς μπορεί ένας άσωτος γιος να μετανοήσει; Ας το πούμε πάλι: τα σαφή και ξεκάθαρα όρια είναι κομβικής σημασίας. Για τον άσωτο γιο όπως και για τον πατέρα τα πράγματα ήταν μονόδρομος. Ο πατέρας δεν θα επέτρεπε στον γιο να ζήσει όλα αυτά που ήθελε, απλά και ανέξοδα εντός σπιτιού, σαν καλά φιλαράκια που αμοιβαία κατανοούν τις ανάγκες και τις παραξενιές τους άλλου. Ο γιος δεν θα είχε όρεξη να ακούει παραινέσεις, να βλέπει τα μούτρα του πατέρα του ή ακόμη και να μαθαίνονται οι πράξεις του, εξ ου και η επιλογή της «μακρινής χώρας. Τι θα είχε συμβεί αν ο πατέρας είχε βάλει νερό στο κρασί του και είχε επιτρέψει τη σύγχυση των ορίων; Δεν μου αρέσουν οι γενικευτικοί κανόνες, διότι πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις. Ωστόσο αυτό που βλέπω εκ πείρας είναι ότι (μεταφορικά μιλώντας) όποιος δεν φεύγει, δύσκολα επιστρέφει κιόλας. Όποιος αφήνεται ελεύθερος, με κατανόηση, με υπομονή και αγάπη, χωρίς όρια, χωρίς κανένα πρέπει, χωρίς κάποιον νόμο που να τον ελέγχει- δεσμεύει, δύσκολα έρχεται στον εαυτό του. Όταν ο γονιός σου πρέπει να σου πει ότι σφάλεις, ότι χαραμίζεσαι, ότι θα μπορούσες καλύτερα και σου λέει με τη συμπεριφορά του ότι δεν τα κάνεις και τόσο τραγικά, δεν χάλασε και ο κόσμος, ό,τι μπορείς, όπως θέλεις, βέβαια, μακάρι κάποια στιγμή να καταλάβεις... Αλλά κι αν δεν καταλάβεις, δεν πειράζει. Εσύ να είσαι καλά, η σχέση σας να είναι καλά, λοιπόν, μάλλον δεν θα γίνεις ποτέ καλά, ούτε θα έρθεις στον εαυτό σου και στο σπίτι.

«Και αφού ήρθε στον εαυτό του, είπε: Πόσοι μισθωτοί τού πατέρα μου έχουν περίσσιο ψωμί, και εγώ χάνομαι από την πείνα!». Ματθαίος 15:17